امروز او میآید...
نمی دانم امروز چه خبری است؛ امروز هوای نا خوش که سال ها اطرافم را پوشانیده بود، بوی دیگری دارد؛ مثل آنکه باد خوش و ملایم برگهای گلها را لمس کرده میآید. نمی دانم چرا همه چیز لب بر تبسم زده اند؛ بعد از مدتهای غم و غصه زیاد، چرا همه چیز به رویم می خندند. امروز بعد از سالهای زیاد ابرهای سیاه بزرگ از روی آفتاب درخشان دور میشوند؛ امروز آفتاب همه جا را روشن میکند؛ امروز چهره های تاریک گلها روشن میشوند. دیگر روی زیبای گلها فدای تاریکی ها نمیگردند؛ ستاره ها که سالها در اعماق تاریکی ها گیر مانده بودند، آشکار میشوند. ستاره های که قرن ها برای امروز چشمک میزدند؛ آفتاب که برای امروز زندگی میکرد.
مهتاب دیگر بلند شده است؛ نه؛ مهتاب نمیخواهد بلند شود؛ چون مهتاب خجل شده است؛ از زیبائی او خجل شده است. اما با آنهم مهتاب میخواهد خوش باشد؛ چون همه چیز میخندد؛ همه خوشی میکنند؛ دیگر میوه ها تلخ نیستند؛ نه؛ همه چیز تلخ اند؛ چون در مقابل شیرینی او هیچ شیرینی شیرین نیست؛ نه؛ همه چیز شیرین است؛ چون از شیرینی او هر تلخی شیرین میشود.
ریگستانهای زرد و داغ میرقصند، همه در آسمانها بلند شده اند، هیچکسی از رقص آنها مانع نمیشوند؛ باد میسراید؛ درختان کف میزنند؛ ریگها میرقصند. چرا که میدانند که قدم های او بر شانه هایشان گذاشته میشوند؛ چرا که قدم های او را لمس خواهند کرد، چرا که قدم های اسپ او را لمس خواهند کرد؛ چرا که سعادت میباند.
چوب و سنگِ سالها آتش گرفته دیگر خاموش میگردند؛ چون امروز، امروز است؛ امروز همان روزیست که همه برآن چشم دوخته بودند؛ همه انتظارش را داشتند. امروز دنیا بهشت گردیده است، چرا که او بر دنیا قدم نهاده است؛ دنیا را افتخار بخشیده است؛ کائینات را افتخار بخشیده است. امروز او میآید، او که فخر کائینات است میآید، او که سلطان کائینات است، او که منجی بشریت است، او که آخرین پیامبران است او که محمد است، او میآید، امروز 571 است، امروز روز زرینِ دنیاست چرا که او میآید، امروز او میآید...
قبل از ارائه جواب به این سوال، بهتر است تا روی کلمه "عادلانه" خاصتا "توزیع عادلانه" صحبت های داشته باشیم.
کلمه عادلانه که از مصدر عدل گرفته شده است معنی انصاف را ارائه میدارد. و اصطلاح "توزیع عادلانه" بدین معنی است که در توزیع و استفاده تولیدات و امکانات مادی و مالی باید عدل و انصاف در نظر گرفته شود.
حالا بیائید نظریات مکتب سوسیالیستی را در این باره مورد مطالعه قرار بدهیم. پیروان این مکتب را عقیده بر آن بود که؛ چون همه افراد حقوق و وجایب مساوی در مقابل طبیعت دارند، و همه زاده یک طبیعت اند؛ و از طرف دیگر تمام امکانات و سهولتهای مادی نیز تحفه همین طبیعت میباشد، بناً برای اینکه عدل و انصاف را مراعات نموده باشیم باید تمام امکانات و وسایل مادی را بشکل مساویانه بین افراد تقسیم نمائیم.
آیا این ادعا آنها درست است و یا خیر؟
باور من در این مورد اینست که؛ همه افراد بدون توجه به نژاد، دین، قومیت... در مقابل استفاده از عوامل طبیعی حقوق مساوی باید داشته باشند. ولی مشکل در اینجاست که با آنکه همه از استفاده عوامل دارای حقوق مساوی میباشند، ولی همه بنا بر علل متفاوت نمی توانند و یا هم نمیخواهند از این منابع مستفید شوند.
بعضی ها بنا بر فهم ناقص، ناتوانی های جسمی و فکری، بعضی ها بنا بر تنبلی، یکتعداد بنا بر عدم علاقه و خواست ایشان بر مادیات و بسیاری ها هم بنا بر عدم قبول خطرات که مبادا در عمل تولید ناکام شده خود را به خطر نه انداخته و حاضر به استفاده از این منابع نمی گردند.
اما در مقابل این گروپ، افراد دیگری هم وجود دارند که فهم و توانائی های بیشتر داشته و با تحمل مشکلات زیاد، تنبلی را از خود دور گذاشته و با قبول نمودن ریسک و خطرات زیاد و با پشت کار؛ به ترکیب خیلی خوب این عوامل دست زده و بالاخره با ایجاد یک تولید، عاید خوب را برای خود خلق نموده و از استفاده آن مستفید می گردد.
حالا؛ اگر قرار طوری باشد که تمام محصولات تولید شده برای همه افراد، هم آنانیکه با تنبلی و کسالت که موقع را به خواب و راحت سپری نموده و هم آنانیکه شب و روز را به کار و فعالیت گذشتانده، بشکل مساوی تقسیم گردد، آیا این را میتوان عدل نامید؟
کلمه که اکثرآ اشتباه میشود اینست که بعضی ها مفهوم عدل را با مفهوم مساوات یکسان میدانند. در حالیکه هر مساوی معنی عدل را نمی دهد. علاوتا مفهوم عدل این هم نیست که همه باید یکسان سطح زندگی داشته باشند. چون مفهوم عدالت در اقتصاد اینست که هرکس به اندازه زحمت خویش محصولات در دسترس داشته باشند.
در مفاهیم غیر اقتصادی نیز معنی عدل و انصاف معنی مساوات بلاقید و شرط را ارائه نمیکند. اگر چنین میبود؛ در محاکم نیز باید تمام مجرمین جزا یکسان را متحمل میشدند، در حالیکه در عمل یکی به مدت یکسال، مجرم دیگری به مدت ده سال، یکی به مرگ سوق داده میشود و دیگری به آزادی. چون در محاکم عدل صورت میگیرد و هرکس جزا و مکافات عمل خود را می بیند.
اگر به عدل از دید دین هم نگریسته شود؛ خداوند متعال(ج) میفرماید که: "خداوند به قلب و اعمال شما میبیند". یعنی اینکه خداوند عادل جزای هر یک را نظر به اعمال و فعالیت های آنها میدهد، با وجودیکه از لحاظ خلقت همه یکسان پیدا شده اند. آنهائیکه بیشتر به کارهای خوب دست میزنند و غفلت و تنبلی را کنار میگذارند، اجر بیشتر کمائی میکنند، نظر به آنانیکه با کسالت و تنبلی زندگی خود را میگذارنند. که این هم از عدالت خداوند بی نیاز(ج) سرچشمه میگرد.
نتیجه تا؛ نظام بازار آزاد و مختلط با وجود داشتن نواقص، یکی از برتری های تقسیم عادلانه عاید را نیز دارا میباشد. ولو که تقسیم مساویانه نیست، زیرا تقسیم مساویانه بالای همه افراد همیشه معنی عدل را نمی دهد. چرا که در این نظام برعکس سوسیالیزم، افراد در امر تولید، استفاده از عوامل و بالاخره سهمگیری در فعالیت های اقتصادی آزاد بوده و همه میتوانند که به این نوع فعالیت ها دست زده و هرکه این را به شکل بهتر انجام دهد، عواید بیشتر بدست میآورد. و هرکه تنبلی و غفلت نموده، کمتر عواید را دریافت خواهند نمود. که این خود بهترین نوع عدالت میباشد.
در نظام بازار؛ آیا توزیع غیر عادلانه است و یا خیر؟